Η τέχνη του Θεοτοκόπουλου είναι καρπός ιστορικών συνθηκών από την μια πλευρά, και από την άλλη της μεγαλοφυΐας του καλλιτέχνη. Τα καλλιτεχνικά ρεύματα των τόπων πού έζησε και επισκέφθηκε (Κρήτη – Βενετία – Ρώμη – Μαδρίτη – Τολέδο) όπως και οι πολιτικές και θρησκευτικές συνθήκες της εποχής του, επιδράσανε στην διαμόρφωση της τέχνης του. Η σχέση του με την Κρητική σχολή είναι δύσκολο να διευκρινισθεί . Αν και θεωρείται βέβαιο ότι είχε διδαχτεί την τέχνη της φορητής εικόνας με την Κρητική τεχνοτροπία, ωστόσο το απόλυτα τεκμηριωμένο έργο του φανερώνει στενή εξάρτηση από την Βενετσιάνικη σχολή του 16ου αιώνα.
Είναι εύκολο να σημειωθούν επιδράσεις από την δουλειά του Τισσιάνο ωστόσο μεγαλύτερη συγγένεια παρατηρείται με το έργο του Τιντορέττο. Η αντινατουραλιστική απόδοση του σκιοφωτισμού της ανθρώπινης μορφής και του χώρου στο έργο του Βενετού αυτού ζωγράφου επηρέασε σημαντικά την τεχνοτροπία του Γκρέκο.
Τα κυριότερα έργα
Της Κρητικής περιόδου
- «Η προσκύνηση των μάγων», του Μουσείου Μπενάκη και ένα τρίπτυχο στην Πινακοθήκη Εστένσε της Μόντενα
Της Βενετσιάνικης περιόδου
- «Η Δευτέρα Παρουσία»
- «Δομηνικανός Άγιος»
- «Η θεραπεία του Τυφλού»
- «Ο λεγόμενος Στέφανος»
Της Ρωμαϊκής περιόδου
Στην καλλιτεχνική σταδιοδρομία του Γκρέκο δεν άφησε δυνατή σφραγίδα στο έργο του, όπως συνέβη με την περίοδο της Βενετίας.
Της Ισπανικής περιόδου
- «Η μετάσταση της Θεοτόκου»
- «Η Αγία Τριάδα»
- «Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος»
- «Ο Ιωάννης ο Ευαγγελιστής»
- «Ο Άγιος Σεβαστιανός»
- «Ο Άγιος Ιερώνυμος ως καρδινάλιος»
- «Ο Ιππότης με το χέρι στο στήθος»
- «Ο Πέτρος και ο Παύλος»
- «Ο Χριστός που σηκώνει τον Σταυρό»
- «Η Ανάσταση του Χριστού»
- «Η εκδίωξη των εμπόρων από τον ναό του Σολομώντα»
- «Ο Ευαγγελισμός»
- «Ο Άγιος Ανδρέας»
- «Η Πεντηκοστή»
- «Ο Χριστός στο ορός των ελαίων»
- «Ή προσκύνηση των ποιμένων»
- «Η Βάπτιση του Χριστού»
- «Η ταφή του κόμητος Οργκάθ»
- «Εσπόλιο», δηλ. ο διαμερισμός των ιματίων του Χριστού
- «Το μαρτύριο του Άγιου Μαυρικίου»
- «Ο θάνατος του Λαοκόοντα»
- «Η Πέμπτη σφραγίδα της αποκαλύψεως»
- «Η προσκύνηση του Αγίου Ονόματος του Ιησού Χριστού»
- «Το Τολέδο σε καιρό καταιγίδας»
Το Τολέδο του χάρισε το ήσυχο ειδυλλιακό περιβάλλον που ο νοσταλγός ζωγράφος αναζητούσε ενθυμούμενος τον τόπο που τον γέννησε και εδώ μπόρεσε να εκφράσει την μυστικοπαθή ιδιοσυγκρασία του. Η οδύνη και η νοσταλγία του εκφράζονται σε κείνους τους σκουρόχρωμους εωσφορικούς τόνους. Το τοπίο και την φύση πού τον γέννησε την θυμάται και την ξαναδίνει σε ατέλειωτες παραλλαγές μιας υπερβατικής Κρητικής σχολής μοναδικής, μοναχικής, δικής του χωρίς επιγόνους.
Στο έργο του, το κύριο μέσο έκφρασης είναι το χρώμα. Ο ζωγράφος εγκαταλείπει βαθμιαία τα ζεστά χρώματα πού αγαπούν οι συνάδελφοι του αυτήν την εποχή και χρησιμοποιεί ψυχρά χρώματα σε πρασινογάλαζους τόνους με σεληνιακές ανταύγειες. Τα ψυχρά χρώματα, ο σκληρός φωτισμός, η ελεύθερη πινελιά υπογραμμίζουν το βαθύτερο περιεχόμενο των έργων του και το ξεχωρίζουν από τις δημιουργίες της αναγέννησης και του μανιερισμού. Γενικώς πάντως το έργο του εντάσσεται μέσα στα πλαίσια του μανιεριστικού κινήματος ενώ με τα τελευταία έργα του εκδηλώνει εξπρεσιονιστικές τάσεις για τις οποίες θεωρείται πρόδρομος σε μοντέρνα κινήματα. Το έργο του Γκρέκο αναφέρεται κυρίως σε θρησκευτικά θέματα, περιλαμβάνει ωστόσο και ένα μεγάλο αριθμό πορτραίτων. Στα κατάλοιπα του βρέθηκαν 115 πίνακες 15 σκίτσα και 150 σχέδια.
Το κείμενο επιμελήθηκε ο Αρχιτέκτονας Μηχανικός και μέλος του Συλλόγου Κώστας Νύκταρης